بررسی روند جریان اطلاعات در مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از دیدگاه اعضای هیات علمی و مدیران

هدف: شناسایی وضعیت جریان اطلاعات در مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام گرفته است. منظور از جریان اطلاعات عملیات مربوط به انتقال اطلاعات میان و درون مراکز پژوهشی است که سه مرحله «گردآوری و استفاده (درونداد)»، «تولید و ذخیره (پردازش)» و «اشاعه (برونداد)» اطلاعات را در بر می‌گیرد. روش پژوهش: پیمایشی و جامعه آماری آن شامل معاونین پژوهشی، مدیران پژوهشکده‌های تابعه، گروه‌های علمی، مدیران کتابخانه‌ها و اعضای هیات علمی در 70 مرکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق‌ساخته است. برای تایید روایی و پایایی تعداد 30 پرسشنامه در 6 پژوهشکده انتخابی به ترتیب حروف الفبایی عنوان توزیع گردید، ضریب آلفای کرونباخ نشان داد که پرسشنامه از پایایی بسیار خوبی برخوردار است. در مجموع تعداد 409 پرسشنامه بین پژوهشگران جامعه آماری توزیع و در نهایت، تعداد 316 (2/72 درصد) پرسشنامه عودت داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌‌افزار spss و برای آزمون فرضیه‌ها از آزمون آنوا استفاده شد . یافته‌ها: وضعیت کلی جریان اطلاعات در مراکز پژوهشی در مرحله «گردآوری و استفاده (درونداد)» با میانگین 79/4 مناسب و در مرحله «تولید و ذخیره (پردازش)» با میانگین 63/3 و «اشاعه (برونداد)» با میانگین 72/3 نامناسب بوده است. در مرحله «گردآوری و استفاده (درونداد)»، قالب‌های الکترونیکی (میانگین 06/5) بیشتر از قالب‌های چاپی (میانگین 61/4)، ولی در دو مرحله «تولید و ذخیره (پردازش)» و «اشاعه (برونداد)»، قالب‌های چاپی (با میانگین 09/4) بیشتر از قالب‌های الکترونیکی (با میانگین 1/3) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌طور کلی جریان اطلاعات منابع (قالب‌های) چاپی با میانگین 26/4 بیشتر از جریان اطلاعات منابع (قالب‌های) الکترونیکی با میانگین 75/3 است. همچنین در بین مراکز پژوهشی مورد مطالعه، در هر سه مرحله جریان اطلاعات تفاوت معنی‌داری وجود دارد. نتیجه‌گیری: برای برقراری توازن در روند جریان اطلاعات، دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان مراکز پژوهشی باید برنامه تشویقی برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات از طریق حضور در مجامع علمی بین‌المللی و سهم قابل توجه در جریان بین‌المللی اطلاعات را مورد توجه قرار دهد.